การลูกเสือเป็นกระบวนการหนึ่ง ซึ่งเรียกกันว่า“ขบวนการลูกเสือ” (Scout Movement) ที่ประเทศต่างๆ ทั่วโลกยอมรับเป็นเอกฉันท์ว่า เป็นขบวนการที่สามารถพัฒนาเยาวชนให้เป็นพลเมืองที่มีความรับผิดชอบต่อตนเอง ต่อส่วนรวมและชาติบ้านเมืองเป็นอย่างดี สำนักงานลูกเสือแห่งชาติ เป็นหน่วยงานของรัฐที่จัดตั้งขึ้น มีฐานะเป็นนิติบุคคลอยู่ในกำกับของกระทรวงศึกษาธิการ ตามพระราชบัญญัติลูกเสือ พ.ศ.2551 เมื่อวันที่ 5 มีนาคม 2551 มีหน้าที่ความรับผิดชอบในการดำเนินงานด้านการส่งเสริมและพัฒนากิจการลูกเสือของชาติในทุกระดับทั่วประเทศโดยตรง ได้ดำเนินการฟื้นฟูกิจการลูกเสือทุกระบบ ทั้งในระบบโรงเรียน นอกระบบโรงเรียน โดยนำกระบวนการลูกเสือมาเป็นตัวขับเคลื่อนในการเร่งรัดพัฒนาคุณภาพของเยาวชนไทย เพื่อสร้างคุณภาพความเป็นพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข และเสริมสร้างทักษะชีวิต คุณธรรม จริยธรรม พัฒนาบุคลิกภาพ สุขภาพ ตลอดจนการเสริมสร้างศักยภาพ ของนักเรียนและเยาวชนไทยให้เป็นบุคคลที่มีคุณค่าทั้งต่อตนเอง ครอบครัว สังคม และประเทศชาติ โดยส่งเสริมให้สถานศึกษาทั่วประเทศจัดกิจกรรมลูกเสือ เนตรนารี ควบคู่กับการเรียนการสอนในด้านวิชาการ เช่น ส่งเสริมและพัฒนาเยาวชนโดยใช้กฎและคำปฏิญาณของลูกเสือ สร้างความตระหนัก ความรับผิดชอบต่อตนเอง และการมีส่วนร่วมในการช่วยเหลือผู้อื่นตามอุดมการณ์ของลูกเสือ เนตรนารี การบำเพ็ญประโยชน์ การจัดงานชุมนุมลูกเสือ การส่งเสริมให้เยาวชนลูกเสือ เนตรนารี และผู้บังคับบัญชาลูกเสือมีโอกาสเข้าร่วมงานชุมนุม ทั้งในระดับท้องถิ่น ระดับชาติ นานาชาติ การนำกระบวนการลูกเสือมาแก้ปัญหาเยาวชนและสังคม โดยสร้างจิตสำนึกให้เยาวชนเป็นคนที่มีความรู้และเป็นคนดี มีระเบียบวินัย มีความเป็นผู้นำ ผู้ตามที่ดี รู้จักใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ ไม่ติดยาเสพติด เล่นการพนัน รวมทั้งการฟื้นฟูลูกเสือวิสามัญในสถานศึกษาอาชีวศึกษา และ กศน. โดยให้บุคคลากรทางการลูกเสือเป็นแนวร่วมในการพัฒนาเยาวชน เป็นการกระตุ้นให้เยาวชน บุคคลทั่วไป หน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนเข้ามามีส่วนร่วม พร้อมทั้งให้มีการพัฒนาปรับปรุงบริบทที่เกี่ยวข้อง เช่น สำนักงานลูกเสือจังหวัด ค่ายลูกเสือที่มีอยู่ทั่วประเทศให้เป็นศูนย์ปฏิบัติการทางการลูกเสือ และแหล่งเรียนรู้สำหรับเด็ก เยาวชน และประชาชน